Bu araştırmada, lise son sınıf öğrencilerinin yüksek öğretim programı tercihleri ile kendi yetenek alanları, yetenek düzeyleri ve ilgi alanları arasındaki uyumsuzluğun ortaya koyduğu mesleki rehberlik ihtiyacı ile mesleki tutum ve kendini tanıma ölçülerinde ortaya çıkan mesleki olgunluk arasındaki ilişki saptanmaya çalışılmıştır. Araştırmada, Ankara şehri sınırları içinde lise programı uygulayan altı lise üzerinde çalışılmıştır. Bu liseler belirlenirken bunlardan her birinin, yüksek öğretime öğrenci seçme ve yerleştirme sınavının ikinci basamağı sonucunda el de edilen eşit ağırlıklı puanlar bakımından farklı seviyede öğrenci yetiştiren bir lise olması sağlanmıştır. Araştırmanın örneklem gruplarındaki öğrencilere Kuder İlgi Alanları Tercihi Envanteri ile Mesleki Olgunluk Envanterinin Mesleki Tutum Ölçeği ve Kendini Tanıma Testi uygulanmıştır. Bu öğrencilerin, yüksek öğretime öğrenci seçme ve yerleştirme sınavındaki puanları ile yükseköğretim program larını tercihleri ise Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezin deki (ÖSYM) bilgi işlem kayıtlarından sağlanmıştır. Örneklem gruplarını oluşturan değişik okullardaki öğrencilerin her biri için yüksek öğretim programlarını126 tercihlerinin yetenek alanına, yetenek düzeyine ve ilgi alanına uygunluğu ile ilgili üç ayrı puan- hesaplanmış; hesapla nan bu puanların ortalamaları alınarak analizlerde her okul için tercihlerin (1) yetenek alanına, (2) yetenek düzeyine ve (3) ilgi alanına uygunluğu endeksleri ile (4) mesleki tutum ve (5) kendini tanıma ölçüleri kullanılmıştır. Araştırmada, yukarıda belirtilen bu beş değişkenin cinsiyete, Eşit Ağırlıklı ÖYS Puanı grubuna ve okula göre değişip değişmediğini saptamak amacıyla çift yönlü varyans analizi yöntemine başvurulmuştur. Değişkenlerin birbirleriyle ilişkileri korelasyon matrisi eriyle incelenmiş; mesleki rehberlik ihtiyacının bir göstergesi olarak saptanan terci hin yetenek alanına, yetenek düzeyine ve ilgi alanına uy gunluğu endeksleri ile mesleki olgunluğun bu araştırmada kullanılan iki ölçüsü olan mesleki tutum ve kendini tanıma ölçüleri arasındaki ilişkileri saptamak için ise kanonik korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, örneklem gruplarındaki erkek öğrencilerin kız öğrencilere kıyasla yetenek alanına daha uygun tercih yaptıklarını; kız öğrencilerin ise yetenek düzeyine ve ilgi alanına erkeklere göre daha uygun tercihler yaptıklarını göstermiştir. Bulgular, ayrıca kız öğrencilerin mesleki tutum ve kendini tanıma yönün den erkeklerden daha fazla mesleki olgunluğa eriştiklerini ortaya çıkarmıştır. Bulgular, Eşit Ağırlıklı ÖYS Puanı yönünden üst grup tan alt gruba doğru inildikçe her iki cinste de tercihlerin127 yetenek alanına ve yetenek düzeyine uygunluğunun azaldığını göstermiştir. Araştırmanın, tercihlerin yetenek alanına, yetenek düzeyine ve ilgi alanına uygunluğu endeksleri, mesleki tutum ve kendini tanıma ölçüleri arasındaki ilişkileri sapta maya yönelik analiz sonuçları, her iki cinste de tercihlerin yetenek alanına ve yetenek düzeyine uygunluğu arasında anlamlı korelasyonlar bulunduğunu, bu ilişkinin alt Eşit Ağırlıklı ÖYS Puanı gruplarına inildikçe arttığını göstermiştir. Bulgular, ayrıca, mesleki rehberlik ihtiyacının bir göstergesi olarak alınan tercihin yetenek alanına, yetenek düzeyine ve ilgi alanına uygunluğu endeksleri ile mesleki olgunluk ölçüsü olarak saptanan mesleki tutum ve kendini tanıma arasındaki ilk kanonik korelasyonların yalnız kız öğrencilerde üst, orta ve alt Eşit Ağırlıklı ÖYS Puanı gruplarının tümünde anlamlı olduğunu ortaya çıkarmıştır.