Eşler Arasındaki Uyum ve Çocuğun Algıladığı Anne-Baba Tutumu ile Çocukların, Ergenlerin ve Gençlerin Akademik Başarıları ve Benlik Algıları Arasındaki İlişkiler

TEZ

Eşler Arasındaki Uyum ve Çocuğun Algıladığı Anne-Baba Tutumu ile Çocukların, Ergenlerin ve Gençlerin Akademik Başarıları ve Benlik Algıları Arasındaki İlişkiler

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
98640
Sayfa Sayısı
241
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Araştırmanın temel amacı eşler arasındaki uyumun ve ebeveyn-çocuk etkileşiminin, çocukların akademik başarıları ve benlik algılan ile olan ilişkilerini farklı yaş grupları ele alarak incelemektir. Araştırmaya katılan 534 denekten 103 kız ve 85 erkek olmak üzere toplam 188'i ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinden, 93 kız ve 80 erkek olmak üzere toplam 173'ü lise 1 ve 2. sınıf öğrencilerinden, 93 kız ve 80 erkek olmak üzere toplam 173'ü üniversite 1. 2. ve 3. sınıf öğrencilerinden oluşmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Çiftler Uyum Ölçeği" (ÇUÖ), "Anne-Baba Tutum Ölçeği" (ABTÖ), "Çocuklar İçin Benlik Algısı Ölçeği", "Ergenler İçin Benlik Algısı Ölçeği" ve "Üniversite Öğrencileri İçin Benlik Algısı Ölçeğinden yararlanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerden ABTÖ'nün kültürümüzde geçerlik ve güvenirlik çalışması araştırmacı tarafından yapılmıştır. Geçerlik çalışmasında, ABTÖ'nün kültürümüzde faktör yapısı incelenmiştir. Anne-Baba Tutum Ölçeği'nin ilköğretim ve lise öğrencileri üzerinde yapılan faktör analizi sonuçlan, ölçekte yer alan maddelerin orijinal ölçekteki maddelere benzer bir faktör yapısı oluşturduğunu göstermektedir. Üniversite öğrencilerinde ise orijinal ölçekten farklı olarak kabul/ilgi ve özerklik boyutunun tek bir boyut, kontrol/denetleme boyutunun ise doğrudan kontrol ve dolaylı kontrol olmak üzere iki faktörden oluştuğu gözlenmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda ilk olarak, eşler arasındaki uyum ile ilköğretim, lise ve üniversite öğrencilerinin algıladığı anne-baba tutumu arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Tekniği kullanılmıştır. İlköğretim dönemindeki öğrencilerin sadece ABTÖ' nün kabul/ilgi boyutundan aldıkları puanlar ile annenin ÇUÖ'den aldıkları puanlar arasındaki; üniversite öğrencilerinin ise sadece ABTÖ' nün kabul/ilgi/özerklik boyutundan aldıkları puanlar ile annenin ÇUÖ'den aldıkları puanlar arasındaki korelasyon anlamlı bulunmuştur. Lise öğrencilerinde ise ABTÖ'nün boyutlan ile annenin ÇUÖ'den aldıkları puanlar arasındaki korelasyonlara anlamlı olmadığı görülmüştür. Ayrıca araştırmanın amacı doğrultusunda, eşler arasındaki uyumun, çocuğun algıladığı anne-baba tutumunun, annenin eğitimi ve çocuğun cinsiyetinin çocukların, ergenlerin ve gençlerin akademik basanlarını ve benlik algılarını yordamada anlamlı katkıları olup olmadığını incelemek amacıyla, elde edilen verilere hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Bulgular, akademik başarıyı, ilköğretim dönemindeki öğrencilerde annenin eğitim düzeyinin; lise öğrencilerinde cinsiyetin ve ABTÖ'nün psikolojik özerklik boyutunun; üniversite öğrencilerinde ise sadece cinsiyetin anlamlı düzeyde yordadığmı göstermiştir. Ayrıca, benlik algısı alt ölçeklerine ilişkin bulgular incelendiğinde, çalışmamızın temel değişkenlerinden biri olan eşler arasındaki uyumun, lise öğrencilerinde davranıştan hoşnut olma ve bütünsel öz-değer alt ölçeklerini; üniversite öğrencilerinde ise atletik yeterlik ve anne-babayla ilişkiler alt ölçeklerini yordamada anlamlı katkıları olduğu görülmüştür. Çalışmamızın diğer önemli değişkenlerinden biri olan anne-baba tutum boyutları ayrı ayrı incelendiğinde ise, kabul/ilgi boyutunun, ilköğretim dönemindeki öğrencilerde akademik yeterlik, sosyal onay ve davranıştan hoşnut olma alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını; lise öğrencilerinde ise davranıştan hoşnut olma ve yakın arkadaşlık alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını; psikolojik özerklik boyutunun ise lise öğrencilerinde akademik yeterlik ve bütünsel özdeğer alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını yordamada anlamlı katkıları olduğu görülmüştür. Ayrıca tutum ölçeğinin kontrol/denetleme boyutunun sadece ilköğretim dönemindeki öğrencilerin davranıştan hoşnut olma alt ölçeğini anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. Üniversite öğrencilerinde ise kabul/ilgi/özerklik boyutu, akademik yeterlik, sosyal onay, zihinsel yetenek, anne-babayla ilişkiler ve bütünsel özdeğer alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını anlamlı düzeyde yordamıştır. Doğrudan kontrol boyutu ile akademik yeterlik, atletik yeterlik ve romantik ilişkiler alt ölçekleri arasındaki ilişkilerin ise ters yönde olduğu görülmüştür. Ayrıca, ilköğretim dönemindeki çocukların anne ve babası arasındaki uyumu algılamalarını ölçmek amacıyla ikinci çalışma yapılmıştır. Bulgular; annenin algıladığı eşler arasındaki uyum ile çocukların algıladıkları uyum arasındaki ilişkinin anlamlı olduğunu göstermiştir. Ayrıca birinci araştırmadan farklı olarak, ikinci çalışmada çocukların algıladıkları uyumun benlik algısının akademik yeterlik, davranıştan hoşnut olma ve bütünsel özdeğer alt ölçeklerini yordamada anlamlı katkıları olduğu görülmüştür. Araştırmamızdan elde edilen bulgular, diğer araştırma bulguları çerçevesinde tartışılmış ve kültüre özgü farklılıklar açısından irdelenmiştir.

Yılmaz, Ayşen, Eşler Arasındaki Uyum ve Çocuğun Algıladığı Anne-Baba Tutumu ile Çocukların, Ergenlerin ve Gençlerin Akademik Başarıları ve Benlik Algıları Arasındaki İlişkiler, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000, Doktora, pdf.