Lise Öğrencisi Ergenlerde Depresyon, İnternet Bağımlılığı ve İlişkili Faktörler

TEZ

Lise Öğrencisi Ergenlerde Depresyon, İnternet Bağımlılığı ve İlişkili Faktörler

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
419910
Sayfa Sayısı
256
Tez Türü
Yüksek Lisans
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu çalışma, lise öğrencisi ergenlerde depresyon, internet bağımlılığı ve ilişkili faktörleri incelemek amacı ile kesitsel bir araştırma olarak yapılmıştır. Trabzon İl Merkezinde Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı 5 lise de eğitim-öğretim gören 3289 öğrenci üzerinden örneklem büyüklüğü Büyüköztürk ve arkadaşları tarafından önerilen eşitlik ile hesaplanmış olup %95 güven aralığı ile 345 öğrenci olarak bulunmuştur. Araştırmanın desen etkisi 2 kabul edilip 690 öğrenciye ulaşılması hedeflenmiş ancak öğrencilerden bazılarının veri toplama araçlarını eksik doldurması, bazılarının daha sonra çalışmaya katılmaktan vazgeçmesi sonucunda söz konusu öğrencilerin görüşleri araştırma kapsamından çıkarılmıştır ve 669 öğrencinin verisi değerlendirilmiştir. Çalışmada Kişisel Bilgi Formu, Beck Depresyon Ölçeği, İnternet Bağımlılık Ölçeği ve UCLA Yalnızlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında görüşleri alınan lisede öğrenim gören ergenlerden elde edilen verilerin çözümlenmesi amacıyla öncelikle öğrencilerin cevapları SPSS'e (Statistical Package for Social Sciences) aktarılmıştır. Ardından verilerin değerlendirilmesi amacıyla betimsel istatistikler hesaplanmış ve alt problemler doğrultusunda verilerin çözümlenmesi gerçekleştirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde; Betimleyici istatistik (frekans ve yüzde değerleri, minimum, maksimum, ortalama ve standart sapma), İlişkisiz ölçümlerde t testi, Levene homojenlik testi, Kruskall Wallis testi, Mann Whitney U testi, Tek yönlü varyans analizi, Çoklu karşılaştırmada LSD testi, Bağımsız ölçümlerde KW testi ve Pearson korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Araştırmaya katılan lise öğrencisi ergenlerin özellikleri incelendiğinde ergenlerin %46,0'ının (n=361) kadın olduğu, %30,6'sının (n=205) 9. Sınıfta öğrenim gördükleri, %30,9'unun (n=207) 17 yaşında olduğu, %31,2'sinin (n=209) imam hatip lisesinde öğrenim gördüğü, %91,8'inin (n=614) evde barınma şeklini kullandığı, %82,8'inin (n=554) çekirdek aile yapısına sahip olduğu, %59,8'inin (n=400) ailesinin büyükşehirde yaşadıkları, %96,9'unun (n=648) anne ve babasının hayatta olduğu, %98,5'inin (n=659) evde üvey bir aile bireyinin olmadığı, %68,0'ının (n=455) gelirin giderle denk olduğunu belirttikleri, %77,4'ünün (n=518) aylık gelirlerinin (harçlıklarının) yeterli olduğunu, %39,5'inin (n=264) 3 kardeş olduğu, %69,5'inin (n=465) kardeşiyle olan ilişkisinin iyi olduğu, %27,5'inin (n=184) babasının lise mezunu, %54,6'sının (n=365) babasının serbest meslekle ilgilendiği, %79,7'sinin (n=533) babası ile olan ilişkisini iyi olarak nitelendirdiği, %67,9'unun (n=454) babasının kendisine karşı hoşgörü içinde olduğunu, %39,0'ının (n=261) annesinin ilkokul mezunu olduğu, %78,8'inin (n=527) annesinin çalışmadığını, %88,6'sı (n=593) annesi ile olan ilişkisinin iyi düzeyde olduğunu, %76,4'ü (n=511) annesinin kendisine karşı hoşgörülü tutumda olduğunu, %59,5'inin (n=398) okuldaki başarısının orta düzeyde olduğunu, %88,2'si (n=590) sınıfta hiç kalmadığını, %57,4'ü (n= 384) okuldaki öğretmenleri ile ilişkilerinin iyi olduğunu, %75,6'sı (n=506) arkadaşları ile ilişkisinin iyi olduğunu, %94,8'i (n=634) yakın bir arkadaşı olduğunu, %68,5'inin (n=458) sanal arkadaşlık sitelerine üyeliklerinin bulunduğu, %95,2'si (n=637) arkadaşlarını sanal ortamlardan seçmediğini, %74,3'ünün (n=497) evinde internet olduğunu, %35,9'u (n=240) evde internete girdiğini, %94,9'u (n=635) evlerinde internete bağlanacak teknolojik bir aracın bulunduğunu, %87,9'u (n=588) evlerinde bilgisayar haricinde internete bağlanacak bir araç bulunduğunu, %7,2'si (n=48) internete girmek için söz konusu araçların hepsini kullandığını, %42,5'inin (n=284) cep telefonu ile hiç mesaj atmadığını ifade ettikleri belirlenmiştir. Araştırmaya katılan lise öğrencisi ergenlerin %25,0'i (n=167) bilgisayarı ders-oyun için kullandığını, %59,5'i (n=398) internette oyun oynadıklarını, %76,1'inin (n=509) günlük 1-4 saat internet kullandığını, %57,5'i (n=385) anne veya babasının da internet kullandığını, %83,7'si (n=560) kendisini internet bağımlısı olarak nitelendirmediklerini, %84,6'sı (n=566) internet kullanmasının kendisinde öfke/depresyona neden olmadığını belirttiği saptanmıştır. Araştırmaya katılan lise öğrencisi ergenlerin %93,1'inin (n=623) herhangi bir sağlık sorunu veya engeli bulunmadığını, %91,8'i (n=614) kronik bir rahatsızlığı bulunmadığını, %77,0'ı (n=515) yaşamdan zevk aldığını, %62,5'inin (n=418) bazı beklentilerinin gerçekleşeceğine inandığı, %91,0'ının (n=91,0) sigara, alkol ya da madde bağımlılığı olmadığını, %85,8'inin (n=574) son bir yılda kendisine zarar verme düşüncesi bulunmadığını ifade ettikleri belirlenmiştir. Kendisine zarar verdiğini ifade eden ergenlerin %1,3'ünün (n=9) bir yerlerini kestiğini belirttiği, %62,8'inin (n=420) bilgisayar ve internet kullandığı bulunmuştur. Öğrencilerin düzenli olarak yaptıkları etkinlikler incelendiğinde, %13,3'ünün (n=89) basketbol oynadığını ifade ettiği tespit edilmiştir. Boş zaman aktivitesinden sonra ergenlerin hissettikleri duygular incelendiğinde ergenlerin %73,4'ünün stres attığı, sakinleştiği, rahatladığını belirttiği saptanmıştır. Ergenlerin depresyon eğilimlerinin; cinsiyetten, gelir durumunu ve harçlığını yeterli görme durumundan, kardeşleriyle ilişkisinden, babasının tutumundan, annesiyle ilişkisinden, okul başarısı, öğretmeni ve arkadaşı ile olan ilişkisinden ve yakın arkadaşı olma durumundan, sanal arkadaşlık siteliğine üye olmadan, arkadaşlarını sanal ortamdan seçmeden, evinde interneti olmasından, internete bağlanma yeri, bilgisayarı kullanma amacı, günlük ortalama bilgisayar kullanma süresi, internet bağımlısı olma durumu ve internet kullanımının öfke/depresyona neden olma durumundan, yaşamdan zevk alma, gelecek beklentisi, sigara, alkol ya da madde kullanma durumu, son bir yılda kendine zarar verme düşüncesi ve son bir yılda kendine zarar vermesinden etkilendiği bulunmuştur. Ergenlerin internet bağımlılık düzeylerinin; cinsiyet, öğrenim görülen sınıf düzeyi, yaş ve okul türünden, harçlığı yeterli görme durumundan, kardeş sayısı ve kardeşiyle ilişkisinden, babanın eğitim durumu, babanın mesleği ve babanın tutumundan, annenin eğitim durumu, annenin çalışma durumu ve annesiyle ilişkisinden, öğretmeni ile olan ilişkisi ve yakın arkadaşı olma durumundan, sanal arkadaşlık sitelerine üyeliği, arkadaşlarını sanal ortamdan seçme durumu, evinde interneti olması, evinde internete bağlanacak teknolojik araç olma durumu, cep telefonları ile günlük mesaj atma sayısı, evinde bilgisayar haricinde internete bağlanacak teknolojik araç olma durumu, bilgisayarı kullanma amacı, internette oyun oynama durumu, günlük ortalama bilgisayar kullanma süresi, anne veya babanın internet kullanma durumu, internet bağımlısı olma durumu ve internet kullanımının öfke/depresyona neden olma durumundan, herhangi bir sağlık sorunu (engeli) olma durumu, yaşamdan zevk alma durumu, gelecek beklentisi, sigara, alkol ya da madde kullanma durumu, son bir yılda kendine zarar verme düşüncesi ve son bir yılda kendine zarar vermesinden etkilendiği bulunmuştur. Ergenlerin araştırmada kullanılan ölçeklerin maddelerine vermiş oldukları cevapların ortalamaları incelendiğinde, depresyon eğilimi bulunan ergenlerin (X ̅ =19,40±18,61) depresyon eğilimi bulunmayan ergenlere (X ̅ =9,81±11,77) göre internet bağımlılık düzeylerinin anlamlı şekilde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda ergenlerin internet bağımlılıkları ve yalnızlıkları artış gösterdikçe depresyon eğilimlerinin de artış gösterdiği, depresyon eğilimi bulunan ergenlerin (X ̅ =52,61±6,57) depresyon eğilimi bulunmayan ergenlere (X ̅ =50,75±6,74) göre yalnızlık düzeylerinin anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu ancak yalnızlık düzeyinin internet bağımlılığı değişkenini anlamlı bir şekilde açıklamadığı tespit edilmiştir. Tüm sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde; lise öğrencisi ergenlerin özellikle kişilerarası ilişkilerden etkilendiği, depresyon ve internet bağımlılığı ilişkisinin fark edilir derecede fazla olduğu ancak ilginç bir şekilde internet bağımlılığı ile yalnızlığın ilişkili olmadığı görülmüştür. Okul çalışmalarında bu sonuçlar doğrultusunda eğitimlerin yapılması ve risk gruplarının değerlendirilmesi gerektiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Ergen, depresyon, internet bağımlılığı, ilişkili faktörler.

Öner, Kamile, Lise Öğrencisi Ergenlerde Depresyon, İnternet Bağımlılığı ve İlişkili Faktörler, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2015, Yüksek Lisans, pdf.