Riskli Alkol Kullanan Üniversite Öğrencileri ile Riskli Alkol Kullanmayanlarda, Stresli Yaşam Olayları, İç-Dış Kontrol Odağı İnancı ve Öğrenilmiş Güçlülük Değişkenlerinin İncelenmesi

TEZ

Riskli Alkol Kullanan Üniversite Öğrencileri ile Riskli Alkol Kullanmayanlarda, Stresli Yaşam Olayları, İç-Dış Kontrol Odağı İnancı ve Öğrenilmiş Güçlülük Değişkenlerinin İncelenmesi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
113433
Sayfa Sayısı
92
Tez Türü
Yüksek Lisans
Kategori
Tez Özeti
Riskli alkol kullanımı özellikle üniversite gençliğinde tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir sorunu oluşturmaktadır. Bu araştırmada, riskli alkol kullanımı ile bazı psikolojik değişkenlerin ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın amacı, bir üniversite örneklemi kullanılarak ülkemizdeki risk oluşturacak düzeyde alkol kullanan gençlerin; kullanmayanlardan yaşam olayları, kontrol odağı ve öğrenilmiş güçlülük değişkenleri açısından bir farklılık gösterip göstermediklerinin incelenmesidir. Bu amaçla, Ankara' daki beş ayrı üniversitenin değişik bölümlerinde ve sınıflarında öğrenim görmekte olan üniversite öğrencilerinden 459'una (213 kız, 246 erkek) uygulama yapılmıştır. Bu grup içinden riskli alkol kullananlar (n=85), ilgili ölçek kesme puanına göre, demografik özellikleri göz önünde bulundurularak geriye kalan grup içinden ise riskli alkol kullanmayanlar (kontrol grubu) (n=85) belirlenmiştir. Böylece analizler toplam 170 deneğin verileri üzerinde yapılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla Yaşam Olayları Listesi (YOL), Rotter' in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ), Rosenbaum'un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği (RÖGÖ) Alkol Kullanım Bozukluklarını Belirleme Testi - AKBBT (Alcohol Use Disorders Identification Test-AUDIT) ölçekleri ve bilgi ve beyan formu kullanılmıştır. Riskli alkol kullanımı, AKBBT ölçeği ile belirlenmiş; bu ölçeğin geçerliğine bir gösterge olmak üzere ayrıca MacAndrew Alkolizm Ölçeği (MacAndrew Alcoholism Scale - MAC) de kullanılmıştır. Ölçek uygulamaları grup halinde ders saatleri içinde dersliklerde yapılmıştır. Elde edilen verilere uygulanan 3x3x3 'lük varyans analizi (ANOVA) sonucunda riskli alkol kullanımını gösteren AKBBT puanları üzerinde yaşam olayları değişkeninin anlamlı temel etki gösterdiği; kontrol odağı ve öğrenilmiş güçlülük değişkenlerinin temel etkilerinin ve yaşam olayları değişkenleri ile ortak etkilerinin anlamlı düzeyde bulunmadığı gözlenmiştir. Uygulanan, Çoklu Regresyon Analizi de aynı şekilde yalnızca yaşam olayları değişkeninin, AKBBT puanlarının anlamlı yordayıcısı olduğunu göstermiştir. Bu bulgular, üniversite gençlerinin son bir yılda karşılaştıkları stresli yaşam olaylarının, riskli alkol kullanmalarında bir etken olduğu şeklinde yorumlanmıştır. Yaşam olayları değişkeni ile riskli alkol kullanımı arasında gözlenen bu ilişki, konu ile ilgili literatürde ele alınan 'Stresi Azaltma Modeli' çerçevesinde, yani alkol kullanımının kişilerin, streslerinin verdiği acıyı azaltarak alkol kullanma davranışlarını negatif yönden pekiştirmesi ile açıklanmıştır. Ayrıca, istatistiksel anlamlılığa ulaşmamakla birlikte, ilgili grup ortalamaları dikkate alındığında bir eğilim düzeyinde de olsa dış kontrol odağına inanma ve öğrenilmiş güçlülüğün zayıf olması da riskli alkol kullanma ile ilişkili bulunmuştur. Sonuçlar, ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.

Gözene, Övgü, Riskli Alkol Kullanan Üniversite Öğrencileri ile Riskli Alkol Kullanmayanlarda, Stresli Yaşam Olayları, İç-Dış Kontrol Odağı İnancı ve Öğrenilmiş Güçlülük Değişkenlerinin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002, Yüksek Lisans.