Bireyin kendi kişiliğine karşı geliştirdiği olum lu tutumu ifade eden bir kavram olan özsaygı konusunda bu çalışmamın amacı, lise öğrencilerinin özsaygı düzey lerini olumlu ya da olumsuz yönde etkileyici kendileri ne ve ailelerine ilişkin : sosyal ve kişisel bazı et menlerin neler olduğunu ortaya koymaktır;?:. Araştırma 1987-1988 öğretim yılında Ankara il mer kezindeki liselerden sosyo-ekonomik dağılımı yansıtacak şekilde seçilen 1000 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiş tir. Araştırmanın bağımlı değişken olan özsaygı düzeyi ni ölçmek için yeni bir özsaygı ölçeği geliştirilmiştir. Bu aracın geçerliği uzman kanısıyla kontrol altına alın mış, güvenirliği ise testin tekrarı yöntemiyle (r = 82) bulunmuştur. Bağımsız değişkenlerle ilgili olarak öğren cilerin kişisel ve ailenin sosyo-ekonomik-kültürel nite liklerini belirlemede bir "Kişisel Bilgi Anketi" hazır lanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde "tek yönlü varyans analizi" ile "t" testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular şunlardır: 1. Kız ve erkek öğrenciler ile, lise bir ve lise son sınıf öğrencilerinin özsaygı düzeyleri arasında önemli bir fark bulunmamıştır. 2. Doğuş sırasına göre ailenin ilk ve son çocukla rının özsaygılarının, ortanca olanlara göre daha yüksek olduğu görülmektedir. 3. Kendilerini akademik yönden başarılı olarak al gılayan öğrencilerin özsaygıları, kendilerini başarı sız olarak algılayanlara göre daha yüksek bulunmuştur. 4. Ailenin gelir düzeyi yükseldikçe, öğrencilerin özsaygı düzeylerinin de yükseldiği görülmektedir.Ill 5. Anne ve babalarının öğrenim düzeyleri "orta" ve "yüksek" olan öğrencilerin özsaygıları, öğrenim dü zeyi "düşük" anne ve babaların çocuklarına göre daha yüksek bulunmuştur. 6. Anne ve baba mesleğine göre öğrencilerin özsay gıları arasında bazı farklılıkların olduğu görülmüştür. Ayrıca, en düşük özsaygı düzeyinin anneleri çalışmayan öğrenciler ile,babaları işsiz olan öğrencilere ait ol duğu görülmektedir. 7. Yüksek sosyo-ekonomik düzeydeki okul öğrenci lerinin özsaygı düzeylerinin, düşük sosyo-ekonomik dü zeydeki okul öğrencilerine göre daha yüksek olduğu gö rülmektedir. 8. Yaşamlarının çoğu büyük ve küçük kentte geçen öğrencilerin özsaygılarının, köyde ve kasabada geçenle re göre daha yüksek olduğu görülmektedir. 9. Aileleri ile olan ilişkileri iyi olan ve anne- babalarınm demokratik olduğunu belirten öğrencilerin özsaygı düzeylerinin, aile ile olan ilişkileri bozuk olan ve anne-babalarını otoriter bulan öğrencilere gö re daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu bulgular ışığında, lise öğrencilerinde ailenin sosyo-ekonomik ve kültürel nitelikleri ile anne-baba tutumlarının onların özsaygı düzeyleri üzerinde önemli etkilerinin bulunduğu yargısına varılmış ve bu yargıya dayanarak, sağlıklı anne-baba çocuk ilişkileri ile eği tim ortamlarındaki ilişkilere yönelik çeşitli öneriler de bulunulmuştur.