Ayrıca cinsiyet açısından yaratıcılığın bazı alt boyutlarının farklılaştığı bulunmuştur. Aynı şekilde, denetim odağı da, cinsiyet açısından farklılaşmaktadır. > Öneriler Her şeyden önce, konunun, değişik yaş grupları açısından, farklı okul tipleri açısından ve farklı değişkenler açısından incelenmesinde fayda görülmektedir. Konunun Türkiye'de yeni bir alan olması, yaratıcılığın çeşitli yönlerini içeren araştırmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Araştırma bulguları çerçevesinde, uygulamaya ve yeni araştırmalara yönelik şu önerilerde bulunulabilir: 1. Öncelikle, eğitim ortamında yaratıcı bireylerle karşılaşacak kişilerin, bu bireyleri ayırt edebilmeleri gerekmektedir. Bu amaçla, rehberlik servislerinde, yaratıcılığı ölçebilecek uzman rehberlerin bulunması ve konuya gereken önemin verilmesi önemlidir. 2. Türk çocukları için, kendi kültürümüze yönelik, ülkemizde geliştirilmiş ve adaptasyonu yapılmış yaratıcılığı ölçecek bir ölçeğe gereksinme duyulmaktadır. 3. Eğitim sistemi içerisinde, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirecek yaratıcılığı geliştirici programlara yer verilmelidir. 4. Yaratıcı öğrenciler rehberlik servisleri tarafından devamlı izlenmeli, aileleri ve çevreleri hakkında bilgi edinilmelidir. Daha sonraki okul ve meslek seçimi kararlarında, uygun kararların verilebilmesi için yardımcı olunabilir. 5. Yaratıcı bireyin çevresi (okul, atölye, oyun odası vb.) ilgi ve yetenekleri doğrultusunda geliştirilmelidir. 6. Yaratıcı öğrencilerin diğer kişilik özellikleri açısından da tanınması önemlidir. 7. Gerek yaratıcılık, gerekse denetim odağı açısından, cinsiyet farklılıklarının üzerine eğilinmelidir. Olumsuz yönde etkileyici farklılıkların sebepleri araştırılarak, telafi yoluna gidilebilir. 8. Yaratıcı ergenlerle birlikte olan diğer kişilerde (işverenler, aile vb.) aydınlatılmalı, gerektiğinde bu kişilerle işbirliği sağlanarak, yaratıcı bireylere uygun ortamlar desteklenmelidir. 9. Yaratıcılığın çok küçük yaştan teşhisine çalışılmakta yarar vardır. 10. Yaratıcılık üzerinde denetim odağının etkileri, diğer araştırmalarla da incelenebilir. 11. İleri yaş gruplarının yaratıcılıkları üzerine Türkiye'de yapılmış bir araştırmaya rastlanmamıştır. İleri yaş grupları da ele alınabilir. Ayrıca cinsiyet açısından yaratıcılığın bazı alt boyutlarının farklılaştığı bulunmuştur. Aynı şekilde, denetim odağı da, cinsiyet açısından farklılaşmaktadır. > Öneriler Her şeyden önce, konunun, değişik yaş grupları açısından, farklı okul tipleri açısından ve farklı değişkenler açısından incelenmesinde fayda görülmektedir. Konunun Türkiye'de yeni bir alan olması, yaratıcılığın çeşitli yönlerini içeren araştırmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Araştırma bulguları çerçevesinde, uygulamaya ve yeni araştırmalara yönelik şu önerilerde bulunulabilir: 1. Öncelikle, eğitim ortamında yaratıcı bireylerle karşılaşacak kişilerin, bu bireyleri ayırt edebilmeleri gerekmektedir. Bu amaçla, rehberlik servislerinde, yaratıcılığı ölçebilecek uzman rehberlerin bulunması ve konuya gereken önemin verilmesi önemlidir. 2. Türk çocukları için, kendi kültürümüze yönelik, ülkemizde geliştirilmiş ve adaptasyonu yapılmış yaratıcılığı ölçecek bir ölçeğe gereksinme duyulmaktadır. 3. Eğitim sistemi içerisinde, öğrencilerin yaratıcılıklarını geliştirecek yaratıcılığı geliştirici programlara yer verilmelidir. 4. Yaratıcı öğrenciler rehberlik servisleri tarafından devamlı izlenmeli, aileleri ve çevreleri hakkında bilgi edinilmelidir. Daha sonraki okul ve meslek seçimi kararlarında, uygun kararların verilebilmesi için yardımcı olunabilir. 5. Yaratıcı bireyin çevresi (okul, atölye, oyun odası vb.) ilgi ve yetenekleri doğrultusunda geliştirilmelidir. 6. Yaratıcı öğrencilerin diğer kişilik özellikleri açısından da tanınması önemlidir. 7. Gerek yaratıcılık, gerekse denetim odağı açısından, cinsiyet farklılıklarının üzerine eğilinmelidir. Olumsuz yönde etkileyici farklılıkların sebepleri araştırılarak, telafi yoluna gidilebilir. Yaratıcı ergenlerle birlikte olan diğer kişilerde (işverenler, aile vb.) aydınlatılmalı, gerektiğinde bu kişilerle işbirliği sağlanarak, yaratıcı bireylere uygun ortamlar desteklenmelidir. 9. Yaratıcılığın çok küçük yaştan teşhisine çalışılmakta yarar vardır. 10. Yaratıcılık üzerinde denetim odağının etkileri, diğer araştırmalarla da incelenebilir. 11. İleri yaş gruplarının yaratıcılıkları üzerine Türkiye'de yapılmış bir araştırmaya rastlanmamıştır. İleri yaş grupları da ele alınabilir.